O scenografii filmowej można pisać w nieskończoność, analizując jej szczegółowe funkcje w różnych produkcjach. Kontynuując zaczerpnięty w poprzednim odcinku Operacji Kino temat scenografii filmowej, przyjrzymy się dzisiaj jej bardziej szczegółowemu elementowi, jakim jest rekwizyt.

Rekwizyt (ang. prop) to każdy przedmiot, który spełnia jakąś funkcję w przebiegu akcji. Termin ten zaczerpnięty został z tradycji teatralnej i stamtąd przeniknął do kina.

Przykładów istotnych filmowych rekwizytów można znaleźć mnóstwo. Są to np.:

Balonik, który morderca kupuje dziewczynce w M-Morderca (1931). Późniejszy widok zaplątanego w linie wysokiego napięcia balonika świadczy o śmierci dziecka.

M-Morderca (1931)

M-Morderca (1931)

Szklana kula w Obywatelu Kanie, którą na łożu śmierci trzyma w dłoni tytułowy bohater. Kiedy umiera, kula spada i rozbija się o podłogę. Krajobraz w niej przedstawiony – domek w śnieżnej scenerii – przypomina umierającemu bohaterowi o tym, co utracił, czyli szczęśliwe dzieciństwo (ostatni raz widział swoich rodziców właśnie w takim zimowym otoczeniu).

Obywatel Kane (1941)

Znakomite ujęcie rozbitej kuli, w którym kumulują się dwa dopełniające się obrazy: jej środka oraz wnętrza pokoju (wchodząca pielęgniarka, ręka Kane’a).

Obywatel Kane (1941)

Kwitnący kaktus w Człowieku, który zabił Liberty Valance’a.

Człowiek, który zabił Liberty Valance’a (1962)

W czasie trwania filmu rekwizyt może zamienić się w motyw. W Psychozie zasłona początkowo jest tylko jednym z elementów scenografii. Kiedy zabójca wchodzi do łazienki, zasłona osłania go tak, iż nie widzimy jego sylwetki. Po dokonaniu morderstwa Bates używa tej samej zasłony do owinięcia ciała bohaterki.

W filmie Wybory motyw został stworzony poprzez wielokrotne użycie jednego rekwizytu. Jeden z licealnych nauczycieli wyrzuca do kosza zepsute jedzenie z lodówki pracowników. Później śmieci z korytarza lądują do stojącego tam kosza. W końcu, w ważnym punkcie zwrotnym filmu, nauczyciel ukrył decydujący głos, wyrzucając go do kosza.

W budowaniu związków pomiędzy różnymi scenografiami, reżyserzy niekiedy posługują się kolorem. W filmie Finye jeden kolor powiązany jest z wieloma rekwizytami.

Obraz rozpoczyna się od ujęcia kobiety idącej wśród zarośli i niosącej na głowie pomarańczowe miski. W późniejszej części filmu jeden z bohaterów przygotowuje się do wymierzenia zemsty oskarżycielowi swego wnuka poprzez odprawienie magicznych rytuałów i założenie pomarańczowego odzienia.

Na końcu filmu chłopiec przekazuje swoją pomarańczową miską komuś znajdującemu się poza kadrem.

We wszystkich tych scenach powtarzające się użycie rekwizytów w konkretnym kolorze ma na celu uwypuklenie i zgrupowanie motywów natury.

Finye (1982)

Rekwizyty mogą pełnić symboliczną funkcję w taki sam sposób, jak jakiś przedmiot namalowany na obrazie. Rekwizyt może zostać wyróżniony spośród innych elementów scenografii poprzez kolor, niecodzienny wygląd czy rozmieszczenie, jak np. czerwone zasłony w filmach i serialach Davida Lyncha.

W pozostałych odcinkach:

1. Wymiary kadru.
2. Kształt kadru.
3. Kadrowanie: kąt i poziom ustawienia kamery.
4. Kadrowanie: wysokość ustawienia kamery.
5. Kadrowanie: odległość kamery.
6. Kompozycja: rodzaje kompozycji.
7. Kompozycja: podział kadru.
8. Przestrzeń pozakadrowa.
9. Prędkość ruchu.
10. Obiektyw: długość ogniskowej.
11. Obiektyw: głębia i zakres ostrości.
12. Ruchy kamery.
13. Długie ujęcie.
14. Oświetlenie.
15. Oświetlenie – ustawienie światła.
16. Barwa.
17. Scenografia.